32 VPP en régimen de alquiler para jóvenes y mayores y Centro de Día. Allariz

9 xuñ 2014

Yago Lenguas+Yago López

O edificio responde a unha iniciativa pioneira da Xunta de Galicia para combinar usos residenciais e asistenciais nun único complexo: un Centro de Día con xardín na planta baixa e 32 vivendas en réxime de aluguer para mozos e maiores.

El edificio responde a una iniciativa pionera de la Xunta de Galicia para combinar usos residenciales y asistenciales en un único complejo: un Centro de Día con jardín en la planta baja y 32 viviendas en régimen de alquiler para jóvenes y mayores. 

Obra
32 Viviendas de Protección Pública en régimen de alquiler para jóvenes y mayores y Centro de Día

Situación
Rúa de nova apertura. Allariz – Ourense – Galicia – España

Arquitecto
Yago Mauro Lenguas Bugallal (3225), Yago López Álvarez

Otros técnicos
Luis de Anta Rodríguez (aparejador)

Año
2012

0120 32 VPP centro dia allariz 03

Durante a redacción do proxecto entraron en vigor as “Normas do Hábitat Galego”, que introduciron estándares dimensionais superiores aos do anterior decreto de habitabilidade, de 1992, así como a obriga de incorporar un local comunitario no edificio, un sistema de recollida e tratamento de augas grises e pluviais para a súa posterior reutilización no edificio e outras medidas que posterioremente foron eliminadas.

Trátase do único edificio de vivendas de protección pública en Galicia que inclúe un equipamento asistencial e cumpre os elevados estándares da devandita normativa de habitabilidade. A normativa urbanística municipal, que obrigaba a que os corpos voados -imprescindibles para conseguir encaixar o programa- fosen totalmente acristalados tamén influíu decisivamente no deseño. Reinterprétase a galería convencional, evitando a imaxe característica de grandes volumes verticais de vidro, singularizando cada unidade mediante o retranqueo dos bordos de forxado, e a vibración cromática que proporciona a combinación de estores de tres cores e dous graos de transparencia, opacos en dormitorios e translúcidos nas salas.

Durante la redacción del proyecto entraron en vigor las “Normas del Hábitat Gallego”, que introdujeron estándares dimensionales superiores a los del anterior decreto de habitabilidad, de 1992, así como la obligación de incorporar un local comunitario en el edificio, un sistema de recogida y tratamiento de aguas grises y pluviales para su posterior reutilización en el edificio y otras medidas que posterioremente fueron eliminadas.

Se trata del único edificio de viviendas de protección pública en Galicia que incluye un equipamiento asistencial y cumple los elevados estándares de dicha normativa de habitabilidad. La normativa urbanística municipal, que obligaba a que los cuerpos volados -imprescindibles para conseguir encajar el programa- fuesen totalmente acristalados también influyó decisivamente en el diseño. Se reinterpreta la galería convencional, evitando la imagen característica de grandes volúmenes verticales de vidrio, singularizando cada unidad mediante el retranqueo de los bordes de forjado, y la vibración cromática que proporciona la combinación de estores de tres colores y dos grados de transparencia, opacos en dormitorios y translúcidos en las salas.

0120 32 VPP centro dia allariz 05

A existencia dunha servidume de paso que obrigaba a proxectar unha saída para o aparcadoiro da Garda Civil, ao que se accede dende o interior do patio de mazá, supuxo unha restrición adicional de deseño, que condicionou o proxecto do aparcadoiro subterráneo, a posición da rampla e a topografía do xardín. Para minimizar a superficie de circulación nas plantas de vivenda e conseguir unha planta baixa o máis ampla, libre e fluída posible, o edificio resólvese cun único núcleo de comunicación vertical situado na fachada norte e iluminado por un cerramento de policarbonato translúcido.

Unifícanse os criterios de deseño de todas as vivendas, de 1 e 2 dormitorios. En ambos os dous casos, libérase a fachada, dando lugar a vistas cruzadas entre estanzas e a unha maior sensación de amplitude. Un único oco de xenerosas dimensións, agora atrasado -ventanal-, agora sobresaínte -galería-, resolve todas as esixencias. Cada vivenda conta con, polo menos, un oco de cada tipo.

La existencia de una servidumbre de paso que obligaba a proyectar una salida para el aparcamiento de la Guardia Civil, al que se accede desde el interior del patio de manzana, supuso una restricción adicional de diseño, que condicionó el proyecto del aparcamiento subterráneo, la posición de la rampa y la topografía del jardín. Para minimizar la superficie de circulación en las plantas de vivienda y conseguir una planta baja lo más amplia, libre y fluida posible, el edificio se resuelve con un único núcleo de comunicación vertical situado en la fachada norte e iluminado por un cerramiento de policarbonato translúcido.

Se unifican los criterios de diseño de todas las viviendas, de 1 y 2 dormitorios. En ambos casos, se libera la fachada, dando lugar a vistas cruzadas entre estancias y a una mayor sensación de amplitud. Un único hueco de generosas dimensiones, ahora retrasado -ventanal-, ahora sobresaliente -galería-, resuelve todas las exigencias. Cada vivienda cuenta con, al menos, un hueco de cada tipo.

0120 32 VPP centro dia allariz 08

Para lograr un comportamento enerxético óptimo, elíxese un sistema construtivo de fachada que permite unha envolvente térmica continua. As placas de poliestireno expandido colócanse polo exterior, aproveitando ao máximo a inercia térmica da fábrica de ladrillo, e revístense cun morteiro especial armado con fibra de vidro e dotado dunha imprimación que mellora o seu comportamento e durabilidade.

Explótanse ao máximo as posibilidades dos novos elementos formulados pola normativa de habitabilidade vixente naquel momento; así, os patios tendal privativos son á vez lanternas interiores de policarbonato translúcido que dignifican as zonas comúns e permiten a ventilación cruzada das vivendas. Cóidase especialmente o deseño do Centro de Día para conseguir que sexa vivido como un equipamento con entidade propia e non como un simple baixo habilitado para unha función. A fachada formalízase como unha base de lousa con grandes ventanais, que contrasta coas brancas fachadas das vivendas.

A distribución, na que as pezas principais -ximnasio e sala polivalente- son pasantes dunha fachada a outra, potencia as visuais longas e a transparencia rúa-xardín. Todas as estanzas gozan de luz natural. Ao ser unha planta profunda, provócase un salto entre as dúas estruturas -cuberta do Centro de Día e primeiro forxado de vivendas- que permite iluminar a zona intermedia. Para conseguir incrementar a relación entre o programa residencial e o asistencial proxéctase un amplo zaguán cuberto que permite o acceso ao Centro de Día, ao portal das vivendas e á sala polivalente.

Para lograr un comportamiento energético óptimo, se elige un sistema constructivo de fachada que permite una envolvente térmica continua. Las placas de poliestireno expandido se colocan por el exterior, aprovechando al máximo la inercia térmica de la fábrica de ladrillo, y se revisten con un mortero especial armado con fibra de vidrio y dotado de una imprimación que mejora su comportamiento y durabilidad.

Se explotan al máximo las posibilidades de los nuevos elementos planteados por la normativa de habitabilidad vigente en aquel momento; así, los patios tendal privativos son a la vez linternas interiores de policarbonato translúcido que dignifican las zonas comunes y permiten la ventilación cruzada de las viviendas. Se cuida especialmente el diseño del Centro de Día para conseguir que sea vivido como un equipamiento con entidad propia y no como un simple bajo habilitado para una función. La fachada se formaliza como un basamento de pizarra con grandes ventanales, que contrasta con las blancas fachadas de las viviendas.

La distribución, en la que las piezas principales -gimnasio y sala polivalente- son pasantes de una fachada a otra, potencia las visuales largas y la transparencia calle-jardín. Todas las estancias disfrutan de luz natural. Al ser una planta profunda, se provoca un salto entre las dos estructuras -cubierta del Centro de Día y primer forjado de viviendas- que permite iluminar la zona intermedia. Para conseguir incrementar la relación entre el programa residencial y el asistencial se proyecta un amplio zaguán cubierto que permite el acceso al Centro de Día, al portal de las viviendas y a la sala polivalente.

0120 32 VPP centro dia allariz 07

O axustado PEM, 57.000€ en vivendas de 2 dormitorios e 46.000€ nas de 1 dormitorio -incluída parte proporcional de zonas comúns, garaxes e rochos-, contempla, por esixencia da Xunta, uns niveis de confort -calefacción por chan radiante e ventilación mecánica con recuperación de calor- que superan amplamente a normativa de habitabilidade. O Centro de Día, malia contar cun PEM de só 280.000€, inclúe ademais no seu programa o axardinamento do patio, unha cociña industrial, unha instalación de climatización e elementos de tabiquería móbil para permitir un uso flexible do espazo.

Dende as primeiras liñas do proxecto a máxima pretensión foi a de conseguir unha solución arquitectónica de calidade que garantise vivendas dignas de baixo custo, poñendo o acento en luxos alcanzables como a luz natural e o espazo. A obra, malia proxectarse nuns prazos moi axustados, executouse sen necesidade de recorrer a un proxecto modificado que supuxese un aumento de presuposto.

El ajustado PEM, 57.000€ en viviendas de 2 dormitorios y 46.000€ en las de 1 dormitorio -incluida parte proporcional de zonas comunes, garajes y trasteros-, contempla, por exigencia de la Xunta, unos niveles de confort -calefacción por suelo radiante y ventilación mecánica con recuperación de calor- que superan ampliamente la normativa de habitabilidad. El Centro de Día, pese a contar con un PEM de sólo 280.000€, incluye además en su programa el ajardinamiento del patio, una cocina industrial, una instalación de climatización y elementos de tabiquería móvil para permitir un uso flexible del espacio.

Desde las primeras líneas del proyecto la máxima pretensión fue la de conseguir una solución arquitectónica de calidad que garantizase viviendas dignas de bajo coste, poniendo el acento en lujos asequibles como la luz natural y el espacio. La obra, pese a proyectarse en unos plazos muy ajustados, se ejecutó sin necesidad de recurrir a un proyecto modificado que supusiese un aumento de presupuesto.

memoria, planos y fotografía – Yago Lenguas+Yago López

0120 32 VPP centro dia allariz 09

Premios
2013| Candidatura XV Premios COAG. Categoría VIVIENDA (Santiago de Compostela)

Compartir